10 december, de Internationale Dag voor de Rechten van de Mens. Op 10 december 1948 kwam de Universele Verklaring voor de Rechten van de Mens (UVRM) tot stand. Hierin zijn de fundamentele rechten en vrijheden verankerd, die voor alle mensen overal ter wereld gelden. Dit was ook hard nodig. Om uit de diepe morele afgrond van de Tweede Wereldoorlog omhoog te klimmen was hoge ambitie en scherp moreel kompas nodig, die werd gevonden in de rechten en waarborgen vervat in de UVRM.
Waarde en betekenis
In de Preambule van de UVRM staat: “Overwegende, dat terzijdestelling van en minachting voor de rechten van de mens geleid hebben tot barbaarse handelingen, die het geweten van de mensheid geweld hebben aangedaan en dat de komst van een wereld, waarin de mensen vrijheid van meningsuiting en geloof zullen genieten, en vrij zullen zijn van vrees en gebrek, is verkondigd als het hoogste ideaal van iedere mens.”
Het basisdoel van de UVRM was om het vertrouwen te herstellen in de fundamentele mensenrechten; in de waardigheid van het individu. Geen papierenwerkelijkheid, geen morele superioriteit van 400 jaar Verlichting, maar de harde realiteit.
Als we nu echter kijken wat voor menselijke drama zich voltrekt aan de grenzen van de EU; asielzoekers
worden geslagen, vernederd, opgesloten, met geweld op gammele boten teruggeduwd op zee. Asielzoekers: kleine kinderen, jongens en meisjes, vaders en moeders, zwangere vrouwen, zieken, gehandicapten. Gewone mensen met hun angsten, verlangens en dromen.
Alsof mensenrechten en het internationaal recht voor die mensen niet gelden. Alsof hun leven minder waard is. En dat uitgerekend in ons continent; in het beschaafde Westen. Alsof er niets is geleerd uit de afschuwelijke geschiedenis, die noopte tot het opstellen van de UVRM. Vraag is wat doet het met ons datgeen de asielzoekers wordt aangedaan; ontmenselijking, minachting voor mensenrechten en menselijke waardigheid.
De belofte van de EU
De belofte van de Europese Unie was een project te zijn van hoop, en op te komen voor mensenrechten en voor de menselijke waardigheid. De EU pretendeert een ‘waardengemeenschap’ te zijn. De werkelijkheid is echter schending van mensenrechten van mannen, vrouwen en kinderen die asiel willen aanvragen op grond van het Vluchtelingenverdrag, het EVRM, het EU-Handvest voor Grondrechten, de UVRM.
Al deze mensenrechtenverdragen lijkt voor de EU-leiders weinig waarde te hebben. Als de verkiezingen en eigen electoraal gewin voor politici belangrijker lijken te zijn dan bescherming van mensenrechten en naleving van het internationaal recht; dan heeft de EU als een ‘waardengemeenschap’ te kampen met een diepe morele crisis.
Als voorvechtster voor mensenrechten en als één van de drijvende krachten achter de UVRM zei Eleanor Roosevelt over de waarde en betekenis van mensenrechten: “Waar beginnen de universele mensenrechten? Op kleine plaatsen, dicht bij huis – zo dichtbij en zo klein dat ze op geen enkele kaart van de wereld gezien kunnen worden. Maar die plekken zijn de wereld van individuele mensen; de buurt waarin hij woont; de school die hij bezoekt; de fabriek, boerderij of kantoren waar hij werkt. Als deze rechten daar geen betekenis hebben, hebben ze weinig betekenis ergens anders.”
Mensen die vandaag de dag opkomen voor mensenrechten, zijn mensen die zich realiseren dat mensenrechten geen woorden zijn op papier. Maar dat het de keuzes zijn die wij als mens iedere dag maken. Dat het om de verantwoordelijkheid gaat die wij met elkaar dragen om elkaar te respecteren en te beschermen.
“The world is dangerous not because of those who do harm but because of those who look at it without doing anything.”Albert Einstein
