In juni van dit jaar vinden de presidentsverkiezingen plaats in Iran. Als gevolg hiervan ontstaat er een felle politieke machtsstrijd in Iran. Dit heeft ook zo zijn uitwerking op de toename van schending van mensenrechten. Voor mij aanleiding om een brief te schrijven aan minister Timmermans. Bovendien ga ik in mijn brief in op de situatie van een Iraanse advocate en mensenrechtenactiviste. Hieronder volgt de tekst van mijn brief.
Ministerie van Buitenlandse Zaken
Aan de Minister van Buitenlandse Zaken
Postbus 20061
2500 EB Den Haag
Den Haag 26 februari 2013
Betreft: de kwestie van mevrouw Sotoudeh en de mensenrechtensituatie in Iran
Geachte heer Timmermans,
In dit schrijven doe ik een dringend appèl op u om vanuit de Europese Unie snel in actie te komen voor de Iraanse advocate en mensenrechtenactiviste Nasrin Sotoudeh die ten onrechte vastzit in de Iraanse gevangenis. Daarnaast een dringend verzoek aan u om in actie te komen tegen de grove schendingen van mensenrechten in Iran in deze dagen. Hieronder licht ik deze twee kwesties toe.
Een afschrift van deze brief stuur ik separaat aan de leden van de Vaste commissie voor Buitenlandse Zaken van de Tweede Kamer en de leden van de Vaste commissie voor Buitenlandse Zaken van de Eerste Kamer.
De zaak van mevrouw Sotoudeh
Op mijn achttiende vluchtte ik vanuit Iran naar Nederland waar ik mijn vrijheid terugvond. Familie, vrienden, iedereen en alles heb ik moeten achterlaten; dit als prijs voor de vrijheid. Leven in vrijheid vormt in feite de essentie van het mensenleven is mijn ervaring. Veel Iraniërs leven al jaren in angst en onvrijheid, zoals Nasrin Sotoudeh.
Mevrouw Sotoudeh verdedigde als advocaat Iraniërs die strijden voor de vrijheid en mensenrechten. Bovendien streed zij zelf mee voor de mensenrechten. De prijs die zij nu daarvoor moet betalen is zes jaar lang gevangenschap in de beruchte Evengevangenis in Teheran waar vernedering en marteling heel vaak aan de orde zijn.
Het Europees Parlement riep vorig jaar mevrouw Sotoudeh uit tot winnaar van Sacharov prijs voor haar strijd voor mensenrechten. Mevrouw Sotoudeh kon deze prijs niet in ontvangst nemen vanwege haar gevangenschap. Mooi gebaar van het Europees Parlement. De werkelijkheid is echter dat zij komende jaren in de gevangenis moet doorbrengen en dat zij al die tijd vernedering en marteling moet ondergaan. Uit wanhoop ging zij vorig jaar in hongerstaking.
Ik roep in herinnering de zaak van de Iraans-Nederlandse vrouw Zahra Bahrami. In 2009 bracht zij een bezoek aan haar familie in Iran. Zij werd toen opgepakt tijdens een betoging tegen het regime. In 2011 werd mevrouw Bahrami geëxecuteerd. Uw voorganger de heer Rosenthal heeft, zoals later bleek, te laat en te laks gehandeld om het leven van mevrouw Bahrami te redden. Als reactie op haar executie besloot Rosenthal slechts de contacten met Iran op ambtelijk niveau tijdelijk te bevriezen. U kunt zich wellicht de gevoelens van verbijstering en walging bij de Iraanse vluchtelingen in Nederland en elders in de wereld voorstellen ten aanzien van het optreden van uw voorganger.
U wilt een nieuw mensenrechtenbeleid tot stand brengen, waartoe u onlangs aan iedereen een oproep deed om mee te denken. In uw toespraak bij de Mensenrechtenraad van de VN in Genève noemde u het steunen van mensenrechtenverdedigers als topprioriteit. Mevrouw Sotoudeh verdient uw steun. Zij is het voorbeeld van een mensenrechtenverdediger. Het nieuwe mensenrechtenbeleid van Nederland dat u voor ogen heeft, zal werkelijk aan glans winnen indien u snel en daadkrachtig in actie komt om de vrijlating van mevrouw Sotoudeh mogelijk te maken.
Bent u bereid om ervoor zorg te dragen dat snel gezamenlijk met uw EU-collega’s actie wordt ondernomen richting Iran om mevrouw Sotoudeh vrij te krijgen? En bent u bereid om dit tot uiting te laten komen bij de persconferentie na de eerstvolgende Raad voor Buitenlandse Zaken van de EU?
Huidige mensenrechtensituatie in Iran
De mensenrechtensituatie in Iran is op dit moment zeer zorgelijk. Dit heeft mede te maken met de presidentsverkiezingen in Iran in juni van dit jaar. Uit angst voor rellen treden de autoriteiten keihard op tegen de bevolking en schenden de mensenrechten op een hele grove wijze. Terwijl het Iraanse volk gebukt gaat onder de sancties van het Westen, de economische misère, en de onderdrukking, wordt door de politieke machthebbers in Iran een felle machtsstrijd geleverd in aanloop naar de presidentsverkiezingen.
Twee belangrijke hervormingsgezinde kandidaten bij de vorige presidentsverkiezingen, Mousavi en Karroubi, zitten op bevel van Khamenei al heel lang in huisarrest. Zij mogen niet meedoen met de komende presidentsverkiezingen. De machtsstrijd heeft gezorgd voor een politieke chaos in Iran. Het is onduidelijk wie het nu voor het zeggen heeft in Iran. U zult begrijpen dat deze chaos niet zonder risico’s is; niet voor het Iraanse volk en niet voor de situatie in het Midden-Oosten.
De ayatollahs hebben het Iraanse volk vergiftigd met de haat tegen Amerika, Israël en tegen het Westen. Toen ik in Teheran op school zat, riepen we iedere ochtend luidkeels dood aan Amerika, dood aan Israël en dood aan het Westen. Het is zinloos om een oorlog te beginnen tegen Iran of sancties te blijven opleggen. In de strijd tegen de islamitische machthebbers in Iran is het nodig dat haatgevoelens bij dit volk worden weggenomen. Daarvoor is nodig dat de economische sancties tegen Iran direct worden opgeheven en dat duidelijk wordt gemaakt dat er geen oorlog komt tegen Iran.
Het Iraanse volk heeft heel hard behoefte aan medicijnen en betaalbaar voedsel. Het volk snakt naar de vrijheid. Oorlogstaal en sancties zorgen voor nog meer haatgevoelens en vijandigheid bij het Iraanse volk jegens het Westen. Verder is het in de strijd tegen de ayatollahs nodig dat het internet vanuit Iran blijft functioneren om zo het volk te bereiken. Ook is het nodig dat in Iran een eenheid wordt gevormd tussen de oppositionele groeperingen. Een wijze les die we kunnen leren uit Syrië.
Bent u bereid om ervoor zorg te dragen dat gezamenlijk met uw EU-collega’s actie wordt ondernomen richting Iran om iets te doen aan de grove schendingen van mensenrechten in aanloop naar de presidentsverkiezingen? En bent u bereid het Iraanse volk te steunen, zoals hierboven beschreven, in de strijd tegen de onderdrukking en dictatuur en voor de vrijheid?
Uw reactie zie ik met belangstelling tegemoet.
Met vriendelijke groet,
Sander Terphuis